Định Nghĩa
Hen phế quản là một bệnh mà niêm mạc phế quản tăng nhạy cảm với những chất kích thích khác nhau, biểu hiện bằng tắc nghẽn phế quản ngày càng tăng sinh ra khó thở mà người ta gọi là cơn hen.
Theo y học cổ truyền Hen phế quản là phạm vi của chứng hão xuyễn, đàm ẩm là một bệnh thường xảy ra ở những người có cơ địa dị ứng.
Mục đích của điều trị để cắt cơn hen phế quản khi có cơn và phòng ngừa cơn hen phế quản.
Phác đồ điều trị
Chỉ định
Châm ở thời kỳ tiền cơn để ngăn chặn cơn hen.
Châm trong khi lên cơn hen để cắt cơn hen.
Châm ở thời kỳ hòa hoãn (ngoài cơn) để nâng cao chính khí của cơ thể, điều hòa khí huyết để góp phần điều trị bệnh căn.
Chống chỉ định
Phù phổi cấp, hen tim, tràn khí màng phổi.
Chuẩn bị
1. Người thực hiện: Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.
2. Phương tiện:
Máy điện châm hai tần số bổ, tả.
Kim nhĩ châm 1-2 cm.
Khay men, kẹp có mấu, bông, cồn 70°
3. Người bệnh
Được tư vấn, giải thích trước khi vào điều trị
Được khám và làm hồ sơ bệnh án theo quy định.
Tư thế người bệnh nằm ngửa hoặc ngồi .
Các bước tiến hành
1. Phác đồ huyệt vị
| Nhóm A | Nhóm B |
| Giao cảm | Thần môn |
| Bình suyễn | Phế quản |
| Tuyến thượng thận | Chẩm |
* Trong cơn hen
– Chứng hư hàn
Châm tả các huyệt ở nhóm A
Giao cảm – Bình suyễn – Tuyến thượng thận
Châm bổ các huyệt
Q1 Phổi và Tâm bào
– Chứng thực nhiệt,
Châm tả các huyệt ở nhóm B
Thần môn – Phế quản – Chẩm
Châm bổ các huyệt
Q1 Phổi và Tâm bào – P6 Thận
* Để điều trị cắt cơn, châm tả các huyệt
| Thiên đột | Khí xá |
| Trung phủ | Định suyễn |
| Hợp cốc |
2. Thủ thuật
Bước 1. Sát trùng vùng loa tai, xác định vùng huyệt định châm
Bước 2. Châm kim nhanh qua da, đẩy kim từ từ theo hướng đã định đến khi đạt “Đắc khí”, tránh châm xuyên qua sụn.
Bước 3. Kích thích huyệt bằng máy điện châm Nối cặp dây của máy điện châm với kim đã châm vào huyệt theo tần số bổ tả của máy điện châm
Tần số đặt tần số cố định Tần số tả từ 5 – 10Hz, Tần số bổ từ 1 – 3Hz.
Cường độ nâng dần cường độ từ 0 đến 50 microAmpe (tuỳ theo mức chịu đựng của người bệnh).
Thời gian 20- 30 phút cho một lần điện nhĩ châm.
Bước 4. Rút kim, sát khuẩn da vùng huyệt vừa châm.
3. Liệu trình điều trị
Điện nhĩ châm một lần/ngày
Một liệu trình điều trị từ 10 – 15 lần.
Theo dõi và xử lý tai biến
1. Theo dõi
Theo dõi toàn trạng và sự diễn biến của cơn khó thở (cường độ, tính chất, số cơn khó thở trong ngày).
2. Xử trí tai biến
Vựng châm: Người bệnh hoa mắt chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt.
Xử trí: lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, nằm nghỉ tại chỗ. Theo dõi mạch, huyết áp.
Chảy máu khi rút kim: dùng bông khô vô khuẩn ấn tại chỗ, không day.
